Woningen snel en goedkoop renoveren tot nul-op-de-meter (NOM) is geen utopie meer. Het industrialiseren van NOM-renovaties kan allang. In Nederland bestaan al fabrieken voor NOM-renovatieproducten, maar de markt is nog erg afwachtend. Niet alleen bewoners, ook bouwbedrijven en woningcorporaties moeten nog vertrouwen krijgen in technieken om woningen energieneutraal te maken.
Industrialiseren NOM-renovaties
Stroomversnelling stimuleert de industrialisatie van de sector, waardoor meer woningen snel en goedkoop naar nul-op-de-meter worden gerenoveerd. Daarvoor is het nodig om fabrieksmatig NOM-componenten te maken die eenvoudig en snel kunnen worden ingepast. Vooral voor de bestaande bouw is dit een uitdaging. In Nederland is gestart met industrialisatie van NOM-renovaties met geproduceerde componenten. Daarmee zijn tot nu toe al 5.500 woningen gemaakt. Het is nu zaak om door te schakelen naar de volgende versnelling. De industrialisatie van NOM-renovaties moet verder worden ontwikkeld. Dit mag in kleine stappen.
Fabriekstour
Stroomversnelling is gestart met het organiseren van rondleidingen langs fabrieken waar NOM-componenten worden gemaakt. Toch moeten de hooggespannen verwachtingen worden getemperd. Verwacht niet alleen maar slimme robots want we zitten nog in een voorstadium. Er zijn wel al fabrieken die componenten maken voor NOM-woningen, maar die zijn op één hand te tellen. Die fabrieken zouden al blij zijn als ze elk jaar duizend NOM-woningen opleveren. De uitdaging is om meer vertrouwen te krijgen in deze aanpak en hobbels weg te nemen, zoals de vaak nog onvoorspelbare trajecten. De vraag moet nu nog komen vanuit de woningcorporaties en later ook van particulieren. Een beter passend aanbod vanuit de leveranciers en bouwbedrijven is ook nodig. Er is nu nog teveel mismatch op diverse vlakken. Dit zit hem vooral in de beperkte flexibiliteit en ontbreken van maatwerkopties van de huidige concepten.
Industrialiseren van NOM-renovaties aanjagen
Vegaburger
Vraagbundeling door woningcorporaties wordt nog regelmatig gezien als dé sleutel voor de doorontwikkeling van het aanbod. Dit is begrijpelijk maar toch leggen we de bal even terug bij de aanbieders. Kijk naar McDonalds, die doet eerst marktonderzoek en komt dan met een nieuwe vegaburger op de markt. McDonalds vraagt niet eerst de toezegging van duizend vegetariërs om een jaar lang maandelijks zo’n burger af te nemen. Ook voor NOM-renovaties moet de markt de huidige producten doorontwikkelen. Dit vraagt lef, inventiviteit en ondernemerschap. In gesprekken met corporaties merken we een toenemende vraag naar dit soort producten, maar dan moeten er wel een aantal kleine aanpassingen worden doorgevoerd. Als de huidige partijen geen beweging meer maken staan er vanzelf nieuwe partijen op. De vraag gaat toenemen.
Maatwerk en massaproductie
Deze twee termen lijken in strijd met elkaar, maar zijn goed te verenigen. Woningen zijn allemaal verschillend, waardoor het soms lastig is om de huidige NOM-concepten te laten passen. Daarom is het goed om concepten verder te ontwikkelen, die voor meer woningen passend kunnen worden gemaakt. Een tweede hobbel is het behalen van de instemming van de huurder. Soms wordt een huurder wel betrokken in een participatieronde, maar hij of zij krijgt daarna op geen enkele manier invloed op het eindresultaat. Dit kan dit resulteren in weerstand. Maatwerk is tot op zekere hoogte nodig om de instemming voor de renovatie te verkrijgen en te eindigen met een tevreden bewoner.
Aardgasvrije wijken
We signaleren bij sommige woningcorporaties twijfel over de te nemen stappen voor verduurzaming. Veel gemeenten zijn bezig om hun transitievisie voor warmte op wijkniveau vast te stellen. Deze plannen hebben consequenties voor de woningen van de corporatie in die wijken. Het advies van Stroomversnelling is om actief in gesprek te gaan met elkaar. Reduceer de opgave tot een aantal uitkomsten. Dit is nu al mogelijk. Maak plannen met de diverse uitkomsten in het achterhoofd. Het isoleren van woningen is altijd goed, onafhankelijk van welke uitkomst er op wijkniveau ook is gekozen.
Industrialiseren van NOM-renovaties en innovatiepijn
Sommige bedrijven hebben het ‘hoofd gestoten’ bij het industrieel renoveren. Het proces bestaat uit maken, leren en verbeteren en niet elk project is een succes. Als de toegewijde teams die hieraan werken teveel wisselen van samenstelling gaan de geleerde lessen veelal verloren. Er zijn bedrijven die veel geld hebben bijgelegd op de eerste projecten. De kunst is om nu nog een kleine stap te doen waardoor uiteindelijk die investering toch kan worden verzilverd.
Koplopers in industrieel renoveren
Gelukkig zijn er ook marktpartijen die wel vertrouwen hebben in de energietransitie en bezig zijn met industrieel renoveren. Denk aan bedrijven als BAM Wonen, Renolution, Dijkstra Draisma, Era Contour, RC Panels, Smartpack (Hazenberg Bouw) en Van Wijnen. Er is dus wel degelijk animo. Toch zien we dat sommige woningcorporaties ‘ontwijkend’ gedrag vertonen, terwijl hun input nodig is voor de juiste product-markt-combinaties. Er zijn nu met name minder grote woningcorporaties die projecten doen en zo koploper worden. We constateren een verschuiving naar het industrialiseren van NOM-renovaties.
Ontwikkeltafel voor industrialisatie
Inmiddels is met ruim 25 corporaties gesproken. We hebben enkele hobbels voor verduurzaming voorgelegd aan drie gemotiveerde marktpartijen met de vraag hoe ze deze denken op te lossen. Het is onze bedoeling om een ontwikkeltafel voor industrialisatie te starten, Dit is een invulling van het programma Industrialisatie om te werken aan oplossingen op dit terrein. Zo proberen we het industrialiseren van NOM-renovaties te bevorderen.