Woningstichting SSW had al eerder plannen om het complex te renoveren, vervolgens gingen die niet door. Dit zat verschillende bewoners natuurlijk dwars en dus moest dit besproken worden vóórdat de bewoners nieuwe plannen voorgeschoteld zouden krijgen. “We zijn begonnen met het interviewen van alle bewoners,” vertelt Grietje Middelkoop, woonmaatschappelijk werker bij Woonstichting SSW.
“We hebben over het verleden gesproken en geluisterd wat zij belangrijk vonden. We vroegen ook wat er volgens hun gedaan moest worden aan de woningen. Ook organiseerden we een bewonersavond waarin we aangaven dat we eigenlijk nog helemaal geen plannen hadden. Bewoners moesten tijdens die avond op een grote flip-over schrijven wat zij goed en slecht vonden aan hun woning. Dit en de informatie uit de interviews schreven we op in een zogenaamde Notitie Bewonerswensen. De notitie is meegenomen in de uitvraag richting de bouwers.”
Zoveel mensen, zoveel nuttige wensen
Het inventariseren van bewonerswensen, bijvoorbeeld via de notitie bewonerswensen zoals aangegeven in het draaiboek, gaat verder dan alleen vragen over het huis zelf. Vraag naar wensen van mensen zonder over de renovatie te beginnen en trek het verder dan alleen het huis. Stel ook vragen als: wat vind je van de wijk? Wat vind je fijn en wat zou er verbetert kunnen worden? De inventarisatie biedt een nuttig overzicht voor alle betrokkenen over welke vragen, klachten, eisen, wensen en behoeften bewoners hebben.
De wijk toen en nu
Uit onderzoek van Anke van Hal over 30 jaar eco-wijken, komt een aantal bruikbare zaken naar boven in relatie tot de wijk. We lichten er een aantal uit, doe er je voordeel mee!
De buurt-boost
“Uit de vele publicaties over de relatie ‘geluk en (woon)plek’ blijkt […] dat hoogwaardig groen, openbaar water, en autoluwe omgevingen een belangrijke bijdrage leveren aan het welbevinden van bewoners. De duurzaam bouwenthema’s verkeer en flora en fauna hebben dus een bijzonder grote positieve impact op de woonbeleving. De ervaringen met de eco-wijken die in Nederland in de jaren negentig zijn gerealiseerd […]worden nog steeds erg gewaardeerd. En dat komt vooral door, jawel, het groen, het water en het (deels) autovrij karakter.” Uit de Buurt-boost, blog door Anke van Hal.
Is nazorg gegarandeerd?
De bewoners in diverse eco-wijken mochten hun gevels niet schilderen, omdat deze van hout was dat mooi zou vergrijzen. Dat mooie verkleuren bleef echter uit. Veel bewoners durfden desondanks niet te schilderen (want afgesproken). Er bleek op dit punt niemand aanspreekbaar. Ook nu vormt het ontbreken van een autoriteit die ook over langere termijn verantwoordelijkheid neemt, een probleem. Uit de publicatie Leren van het verleden! van HomeMates.
Zijn bewonersinitiatieven meegenomen in het project?
In veel eco-wijken worden nog steeds, na al die jaren, bijeenkomsten e.d. georganiseerd (zoals gemeenschappelijk eten, samen de tuin onderhouden, samen hardlopen) waar de bewoners elkaar beter leren kennen en die soms weer leiden tot nieuwe (duurzaamheids)initiatieven. Maar ook in veel huidige wijken zijn er bestaande initiatieven die kunnen bijdragen aan succes van renovaties met hoge energieambities. Uit de publicatie Leren van het verleden! van HomeMates.
Tools
Ben je met nul-op-de-meter en bewoners bezig? We hebben ook nog een aantal handige tools ontwikkeld. Ga naar Energielinq.nl en kies voor Corporatie en filter dan op Bewoners. De zoekresultaten laten de tools zien en nemen je mee op studiereis!
Do´s and dont´s
“Ze doen nooit wat ze beloven”, “Mijn huis lijkt wel een koophuis nu!”, “De lucht is nu zo lekker fris, ik rook niet meer in huis!”. Sanne de Wit, manager bewoners en nul-op-de-meter voor Stroomversnelling, heeft al heel wat opmerkingen van tevreden en ontevreden bewoners gehoord de afgelopen jaren.
Energiesprong/Stroomversnelling heeft namelijk vanaf dat pilots zijn gestart, bewoners bezocht en gevraagd: Wat vindt u van uw woning? En de verbouwing? Wat kan beter? Bent u goed geïnformeerd? Et cetera. De output resulteerde onder andere in een website met bewonersverhalen –en films, een bewonersdraaiboek met handige tools en een aantal workshops. Dit soort input heeft een aantal dingen scherp gekregen die we graag delen! Sanne de Wit neemt ons mee langs een aantal do´s en don’ts.
Geen vertrouwen, niet bouwen…
De kwaliteit van de relatie tussen de woningcorporatie en bewoners is doorslaggevend wanneer de plannen voor een NOM-renovatie aan bewoners worden voorgelegd. Sanne de Wit: “Als bewoners een slechte relatie hebben met de woningcorporatie loop je direct tegen een muur van wantrouwen aan en zullen zij dus echt niet enthousiast reageren op de plannen voor een grondige NOM-renovatie. Herstel dus eerst dat vertrouwen voordat je überhaupt je plannen vertelt. Bijvoorbeeld zoals SSW, zij begonnen vanuit een flinke achterstand maar wisten toch het vertrouwen weer te winnen en daarna de bewoners mee te krijgen.”
Belangrijk: Wat willen bewoners eigenlijk?
“Vaak kom ik tegen dat bewoners worden geïnformeerd zonder dat ze er iets van mogen vinden. Dit is geen betrekken van je bewoners, dit is het ouderwetse zenden… Op zo´n manier worden bewoners vaak te laat betrokken waardoor ze, terecht, het gevoel krijgen geen regie te hebben over hun eigen woning. Het is toch hun huis waar jij dan ineens plannen mee hebt. Dit creëert weerstand. Zorg dat bewoners ook iets mogen vinden. Begin daarom met het inventariseren van bewonerswensen en neem dit mee in je uitvraag aan de bouwer.” adviseert de Wit. “Het mooie is: nul-op-de-meter lost veel van de klachten op die je te horen krijgt, zoals vocht- en tochtoverlast. Alles begint met écht te luisteren!”
NOM als middel, niet als doel
Over de wijk gesproken, het blijkt dat mensen extra groen in de wijk echt een aanwinst vinden. Als je dan toch de wijk aanpakt met een renovatie, neem dit soort dingen dan mee. De Wit: “NOM moet geen doel op zich zijn, het is een middel om iets te bereiken in de wijk. Dus als je de wijk toch gaat aanpakken door te renoveren, kijk dan ook naar de directe leefomgeving. Betrek hier ook de gemeente bij, samen kom je namelijk verder.”
Quick-wins
Kleine dingen kunnen vaak een groot verschil maken. Sanne de Wit: “Door ergernissen op te lossen, win je gelijk punten. Dat kan heel makkelijk zijn; als je bewonerswensen gaat inventariseren, noteer dan gelijk ergernissen als een plintje dat al jaren los zit of een deur die kraakt. Stuur een week later een klusjesman langs die dat soort dingen makkelijk kan oplossen. Hiermee win je vertrouwen en maak je bewoners blij, quick-wins noemen we dat! Hier pluk je later de vruchten van. Je kan heus wel fouten maken, als je ze maar oplost en er duidelijk over communiceert.”
Los problemen op, ook na de renovatie
“We zien best veel dat problemen die ontstaan tijdens of na de renovatie niet niet direct worden opgelost. Dit zorgt natuurlijk voor ergernissen. Neem problemen daarom serieus en los ze zo snel mogelijk op, ook als het gaat om problemen die ontstaan na de renovatie. Is daar een aanspreekpunt voor geregeld?”