Het aantal nul-op-de-meter (NOM)-woningen in Nederland blijft stevig groeien. Inmiddels wordt minimaal 5,4 procent van alle nieuwbouw nul-op-de-meter gebouwd. In 2019 lag dat percentage nog op 4 procent. In de sociale huursector is de groei bij nieuwbouw nog sterker, met een marktaandeel van bijna 12 procent in 2019. Er zijn in het land nu bijna 12.000 NOM-woningen: energiezuinige huizen die evenveel of meer energie opwekken dan zij verbruiken. Dit blijkt uit de vandaag verschenen Marktmonitor nul-op-de-meter 2020.
Huursector loopt voorop
De vereniging Stroomversnelling voert jaarlijks een onderzoek uit naar de marktontwikkeling van nul-op-de-meter in Nederland. De Marktmonitor 2020 laat zien dat de grootste groei te vinden is in de sociale huursector waar bijna 12 procent van alle nieuwbouw gerealiseerd in 2019 nul-op-de-meter is. “Dat is een serieus marktaandeel voor NOM woningen in Nederland. De innovatiefase (2,5%) is duidelijk achter de rug en ook de fase van ‘early adopters’ (13,5%) bijna afgerond. Naar verwachting wordt de ‘early majority’ in 2020 bereikt”, zegt Stroomversnelling-directeur Ivo Opstelten. “De vraag vanuit corporaties naar NOM-concepten wordt dus steeds groter. Dit is een stevig signaal voor bouwers die hier nog geen aanbod voor hebben. Immers, de verwachting is, dat deze trend alleen maar doorzet.”
De Energieprestatievergoeding bereikt zijn doel
De Energieprestatievergoeding die in 2016 van kracht werd, verklaart voor een belangrijk deel de forse groei in de sociale huursector. De EPV is er voor woningcorporaties en andere verhuurders van sociale huurwoningen. Als gevolg hiervan kunnen verhuurders een vergoeding van huurders vragen voor (bijna) NOM-woningen. Met andere woorden, ze krijgen hierdoor een deel van hun investeringen terug om van sociale huurwoningen NOM-woningen te maken. Het aantal woningen waarvoor EPV geïnd wordt, groeide in 2019 tot 5361. Hierbij gaat het om 2850 woningen voor nieuwbouw en 2511 voor renovatie. In totaal wordt voor 68% van de NOM-woningen in Nederland in de sociale huursector EPV geïnd. De meeste corporaties kiezen bovendien voor de meest energiezuinige categorie binnen de EPV. Opstelten: “Wij zien dat de introductie van de EPV eind 2016 nu duidelijk het beoogde effect sorteert. Het is voor corporaties een belangrijke financiële stimulans.”
Renovaties in de huursector vertragen
De ontwikkeling van renovatieprojecten vertoont een minder gunstig beeld. De renovatiemarkt van NOM woningen in Nederland groeit langzamer dan nieuwbouw en is in 2019 zelfs wat kleiner dan een jaar daarvoor (van 1343 in 2018 naar 994 in 2019). Voor 2020 zijn er 1865 woningrenovaties ingepland, meer dus dan er in 2019 zijn gerealiseerd. Voor de renovatieontwikkeling zijn meerdere oorzaken aan te wijzen. Ten eerste is de algehele renovatiemarkt gekrompen door de krapte op de markt. Als gevolg van de grote nieuwbouwopgave hebben bouwers minder ruimte voor renovatieprojecten. Renovatieprojecten belanden daarnaast vaker in langdurige (deels juridische) processen om voldoende bewonersdraagvlak en vergunningen te verkrijgen. Hierdoor zijn planningen niet altijd gehaald.
Sandra van Prooijen, energiecoach bij Woonplus Schiedam ‘Alles valt of staat met goede communicatie naar huurders’
“Wij leveren in 2020 verschillende nieuwbouw- en renovatieprojecten op met Nul op de Meter (NOM) en NOM-ready-woningen. Soms kiezen we voor NOM-ready omdat we te weinig dakoppervlakte hebben voor zonnepanelen. Of omdat wij bij renovatie met de bestaande technieken NOM bij sommige woningen niet halen. Bij NOM betalen nieuwe huurders een Energieprestatievergoeding (EPV). Bij NOM-ready berekenen we huurders een toeslag voor zonnepanelen.”
“NOM of NOM-ready, EPV of een toeslag: alles valt of staat met een goede uitleg en heldere communicatie naar huurders. Uitgebreid besteden we daar aandacht aan. Met de website www.duurzaamwoonplus.nl, waarop duidelijke filmpjes staan over het wonen in een NOM- of NOM-ready woning en over de werking van installaties. Nieuwe huurders krijgen de brochure ‘Wonen in een energiezuinige woning: zó doet u dat!’ met alle vragen en antwoorden. Zo zijn ze goed voorbereid. Als ze er wonen, kunnen ze advies krijgen van mij of mijn collega energiecoach.”
“Onze ervaring is dat huurders vaak bewust kiezen voor NOM of NOM-ready. Daarnaast zijn eengezinswoningen schaars op de Schiedamse markt. Huurders zijn gewoon erg blij met zo’n nieuwe of compleet gerenoveerde woning. Alle woningen worden daarom heel snel verhuurd.”
Een beperkt aantal corporaties gaf aan vorig jaar gestopt te zijn met NOM-renovaties vanwege het te hoge beslag op de investeringsruimte van de organisatie. Stroomversnelling publiceerde eerder een onderzoek, waaruit naar voren kwam dat een stevige kostendaling van 30% mogelijk is door schaalvergroting in combinatie met verregaande industrialisatie van het aanbod.
Hoogbouw: vaker in stappen naar NOM
De Marktmonitor nul-op-de-meter 2020 heeft dit jaar ook voor het eerst gekeken hoe de NOM-ready aanpak zich ontwikkelt. Deze renovatiemethode leidt niet in één keer tot de NOM-prestatie, maar in stappen. Bij gestapelde bouw is NOM in één keer, zeker vanaf vijf woonlagen, meestal niet mogelijk door het gebrek aan oppervlak op het perceel wat voor eigen opwek benodigd is. Daar wordt nu vaker naar een NOM-ready aanpak uitgeweken, waarbij de warmtevraag net zo ver wordt teruggebracht als bij NOM laagbouw. Bij Stroomversnelling zijn naast de bijna 12.000 NOM woningen nu bijna 1700 gerealiseerde NOM-ready woningrenovaties bekend en nog eens ruim 1800 geplande NOM-ready renovaties.
Hoewel renovaties vertragen gaat dus goed met NOM woningen in Nederland. Zeker nu ook hoogbouw in stappen naar NOM gaat.