Wijk voor wijk gaan Nederlandse woningen de komende jaren van het aardgas af. Innovatieve bouwers hebben inmiddels tal van aardgasvrije nieuwbouw- en renovatieconcepten ontwikkeld. De volgende stap is het sturen op meetbare energieprestaties van woningen. Want alleen door de daadwerkelijke energieprestaties van woningen te meten, zal duidelijk zijn of we op koers liggen wat betreft CO2-uitstoot. De Afnameovereenkomst van Aedes, Bouwend Nederland en Stroomversnelling helpt de energieprestaties van woningen te contracteren en garanderen.
De Afnameovereenkomst is een modelcontract voor energiezuinige nieuwbouw en renovatie. Het contract wijkt behoorlijk af van standaard bouwcontracten. Omdat bestaande bouwcontracten niet voldoen als het erom gaat de energieprestaties van woningen te garanderen, moest er een nieuwe contractvorm komen. In de Afnameovereenkomst is een duidelijke toewijzing van de verantwoordelijkheden en zeggenschap over de energieprestatie integraal meegenomen. Hier is een handige whitepaper met alle informatie over de Afnameovereenkomst.
Nieuwe rollen; Afnemer en Aanbieder
Binnen de Afnameovereenkomst zijn er nieuwe rollen voor de betrokken partijen; namelijk die van Afnemer en Aanbieder. Anders dan bij standaard nieuwbouw– of renovatieprojecten neemt de Aanbieder (het bouwbedrijf) geen afscheid van het project zodra het is opgeleverd. De Afnameovereenkomst gaat ervan uit dat de Aanbieder gedurende tenminste 10 jaar het beheer van de installaties en het onderhoud van de woning op zich neemt. Gedurende die beheer- en onderhoudsperiode garandeert de Aanbieder dat de woning de energieprestatie levert die onderling is afgesproken.
Geen procescontract
De Afnameovereenkomst beschrijft daarbij het inkopen van een product, en geeft daarbij helder aan hoe verantwoordelijkheden en zeggenschap zijn belegd. Alle andere bouwcontracten zijn procescontracten, waarbij de opdrachtgever veel zeggenschap heeft en daardoor ook meer verantwoordelijkheid moet nemen voor het eindresultaat en daarmee voor de energieprestatie. Bij Nul-op-de-Meter projecten wil de opdrachtgever (vaak de woningcorporatie) echter ook de extra geldstroom in de vorm van de Energieprestatievergoeding (EPV) gewaarborgd zien. Want de corporatie verdient hiermee de meerkosten bij investering in energiezuinige nieuwbouw of renovatie terug.
Vrijheid om een eigen concept te ontwikkelen
Dit blijkt in de praktijk alleen haalbaar te zijn als de opdrachtgever overstapt naar een nieuwe manier van uitvragen, die het karakter heeft van het afnemen van energieprestaties. Daar hoort ook bij dat de Aanbieder de vrijheid heeft om een eigen concept te ontwikkelen, dat langdurig goed presteert. De Aanbieder heeft de verantwoordelijkheid om de door de Afnemer geformuleerde prestaties zo uit te werken, en de nieuwbouw of renovatie zodanig uit te voeren, dat de woning aan die prestaties voldoet. Voor de formulering van de prestaties is de Afnemer verantwoordelijk. Het betreft dus een modelovereenkomst, die beslist in- en aanvulling behoeft. Sommige keuzes moeten worden uitgewerkt om van het model maatwerk te maken.
Beheer en onderhoud
De prestaties van de woning moeten niet alleen bij oplevering, maar ook tijdens de beheer- en onderhoudsperiode voldoen aan hetgeen door de Aanbieder gegarandeerd is. Het is niet langer vanzelfsprekend dat de corporatie zorg draagt voor het onderhoud. De Aanbieder kan immers geen garantie bieden zonder controle op het onderhoud te hebben. Bij de oplevering van de woning is een opleverprotocol van toepassing, waarmee de woningen door een externe kwaliteitsborger worden getoetst volgens de ‘EPV afmeldprocedure’. Daarnaast is op grond van de EPV-regelgeving een vorm van monitoring verplicht. Monitoring van de energieprestatie is daarnaast ook van belang om een eventueel gebrek aan de installaties snel te kunnen constateren.
In de praktijk ontwikkeld
De Afnameovereenkomst is niet nieuw, en heeft zich inmiddels ruimschoots in de praktijk bewezen. Op basis van de ervaringen die in de afgelopen jaren zijn opgedaan met Nul-op-de-Meter renovatie en nieuwbouw is de Afnameovereenkomst gaandeweg ontwikkeld. Koepelorganisaties Aedes en Bouwend Nederland en de partijen verenigd in Stroomversnelling hebben vervolgens de handen ineen geslagen en deze contractvorm naar een hoger niveau getild. Hierdoor is er sinds juni 2019 een nieuw, breed gedragen modelcontract voor NOM-renovatie en -nieuwbouw beschikbaar. Per augustus 2019 waren al meer dan tienduizend woningen gerenoveerd op basis van een eerste versie van dit contractmodel. In de definitieve versie van de Afnameovereenkomst zijn met name verbeteringen aangebracht in het onderdeel ‘Onderhoud en beheer’.
De Afnameovereenkomst is onder andere geschikt voor:
- Woningcorporaties die gebruik willen maken van de Energieprestatievergoeding bij de verduurzaming van hun portfolio
- Woningcorporaties die langdurige partnerships willen aangaan met aanbiedende partijen;
- Bouwers die zich willen onderscheiden in de markt door prestatiegericht te denken;
- Bouwers die zich sterker willen positioneren op aspecten als monitoring, onderhoud en beheer.
De drie belangrijkste onderdelen van de overeenkomst zijn:
- De Afnameovereenkomst: het juridisch raamwerk waarin alle onderdelen samen komen die gezamenlijk de product met prestatiegarantie beschrijven die ingekocht wordt.
- De garantievoorwaarden, waarbinnen de prestatie gegarandeerd kan worden. Deze voorwaarden hebben betrekking op de instandhouding van het product.
- Afspraken over monitoring en de wijze waarop de energieprestaties jaarlijks aangetoond worden.
Meer weten over de Afnameovereenkomst?
Klik op de knop hieronder en download De Afnameovereenkomst. Je ontvangt dan:
- Leeswijzer & inleiding op de Afnameovereenkomst
- Afnameovereenkomst Nieuwbouw
- Afnameovereenkomst Renovatie
- (PDF) Whitepaper ‘Hoe contracteer ik de energieprestatie‘
Heb je vragen over de Afnameovereenkomst en/of opmerkingen over de inhoud van het Whitepaper? Neem dan contact op met José van der Loop.