Woningen energieneutraal oftewel nul-op-de-meter (NOM) maken is een flinke opgave. De slimme stappen aanpak die VolkerWessels onder de naam ‘NieuwWonen’ de afgelopen jaren heeft ontwikkeld voor duurzame renovatieprojecten, helpt om woningen stap voor stap te verduurzamen. ‘Wij kiezen ervoor om te beginnen met verminderen van het huidige energieverlies. Dat heeft op de korte termijn het meeste effect op de energie rekening en CO2-uitstoot.’
Stapsgewijze benadering
In 2050 moet de gebouwde omgeving energieneutraal zijn. ‘Huurwoningen naar NOM brengen betekent een flinke ingreep voor zowel corporaties als de bewoners zelf’, vertelt Werner Schultink, senior procesmanager NieuwWonen bij VolkerWessels. ’Die moeten namelijk naar een ander woongedrag toe. Je kunt dit echter ook stapsgewijs doen. We merken ook in de praktijk dat er veel behoefte is aan zo’n aanpak: snel beginnen met de eerste stap, met duidelijkheid over het effect ervan en de mogelijke vervolgstappen: NOM-ready dus.’
Juiste volgorde verduurzamingsmaatregelen bepalen
Belangrijk is volgens Schultink om bij het verduurzamen van woningen rekening te houden met de juiste volgorde waarin de verduurzamingsmaatregelen worden uitgevoerd. ‘Het is belangrijk om daarbij het eindresultaat voor ogen te houden: waar wil je uiteindelijk naar toe? Niet zomaar beginnen met warmtepompen aan te sluiten, bijvoorbeeld, nog vóórdat je de woningen hebt geïsoleerd. Door de juiste volgorde aan te houden voorkom je dat je iets doet waar je later spijt van krijgt.’
Het vijf stappenplan van NieuwWonen
Daartoe heeft VolkerWessels NieuwWonen een plan bestaande uit vijf stappen ontwikkeld, legt Schultink uit. ‘Wij beginnen altijd met het plaatsen van een ClimateRoof oftewel energiedak.
Stap één
Zo’n dak bestaat uit een stalensandwichpaneel met een hoge isolatiewaarde en is voorzien van PV-panelen. Bij dit daktype worden ook de goten aangepast en wordt er een raster aangebracht om te voorkomen dat er vogels of bladeren tussen de zonnepanelen en het dak kunnen komen. Optioneel kan het dak verder worden voorzien van een ‘nokverdamper’: een buitenunit die in de nok van het dak past en ervoor zorgt dat toekomstige – stille – warmtepompen kunnen worden aangesloten.
Stap twee
Stap twee is het aanbrengen van een voorzetgevel, waarmee woningen worden voorzien van een nieuwe schil. ‘Daarbij worden de ruiten vervangen door triple glas in de vaste delen en vacuüm glas in de draairamen, terwijl de bestaande houten kozijnen intact kunnen blijven.’
Stap drie
De derde stap bestaat uit het isoleren van de begane-grondvloer. Dit kan volgens Schultink ook samen met stap twee worden uitgevoerd. ‘Dit is een betrekkelijk eenvoudige en financieel aantrekkelijke maatregel, die ook nog eens voor een fikse vermindering van energieverlies zorgt.
Stap vier
De vierde stap betreft het aanbrengen van voorzieningen voor ventilatie en ruimteverwarming. In de verblijfsgebieden, dat wil zeggen de woonkamer, slaapkamers en keuken, passen we de ClimateFit toe. Schultink: ‘Die regelt zowel ventilatie als verwarming, maar bevat ook een fijnstoffilter met het oog op de luchtkwaliteit. Je kunt er bovendien de temperatuur in de verschillende ruimtes, zoals de woonkamer en de slaapvertrekken, apart van elkaar mee instellen Dat levert een aanzienlijke energiebesparing op.’
Stap 5
De laatste stap gaat tenslotte over het opwekken van het warme tapwater. Dat dit pas in het laatste stadium gebeurt heeft volgens Schultink een goede reden: ‘Een CV-installatie kan soms nog jaren mee. En mogelijk worden er in de tussentijd alternatieve innovatieve oplossingen voor de warmtepomp ontwikkeld.’
Efficiëntie
De keuze van VolkerWessels voor deze vijf stappen, gericht op de onderdelen vloer, dak en wand, is bewust gemaakt. Meer stappen zijn volgens Schultink ook niet nodig. ‘De eerste stappen zijn vooral bedoeld om het huidige energieverbruik te verminderen. Dit heeft op de korte termijn namelijk het meeste effect. Daarnaast werken wij zo veel mogelijk toe naar een combinatie van maatregelen, gericht op zowel energiebesparing als energie-opwek. Dat is wel zo efficiënt.’
Verschillende scenario’s vergelijken
Het NieuwWonen initiatief van VolkerWessels is ondertussen al bij meerdere projecten toegepast, waarbij de daken volgens de slimme stappen aanpak zijn uitgevoerd. Schultink: ‘Wij zijn ook voortdurend in gesprek met de corporaties. Zo hebben wij ook een navigatietool ontwikkeld, de Navigator. Hiermee kunnen ze allerlei scenario’s met elkaar kunnen vergelijken, zoals een sedumdak met wateropslag, of een ander daktype. In de tool zijn allerlei aspecten zoals TCO oftewel Total Cost of Ownership, initiële investering, jaarlijkse onderhoudskosten, bewonersoverlast per ingreep, CO2-reductie en circulariteitspercentage meegenomen. De reacties van corporaties zijn positief: de tool biedt ze snel duidelijkheid en inzicht in allerlei noodzakelijke gegevens.’