De afgelopen jaren is binnen Smart Energy Cities veel kennis en ervaring opgebouwd over de wijkaanpak. Omdat dit programma ten einde loopt bundelen Smart Energy Cities en het Wijkkompas de krachten. Daardoor blijft de opgedane kennis en ervaring geborgd in het Wijkkompas. Dit is een nieuw instrument dat de zelfstandigheid van programmamanagers en projectleiders van gemeenten bevordert in het navigeren naar een gasloze wijk.
Smart Energy Cities ging van start ver voordat de term ‘wijkaanpak’ in Nederland bekend was. Het programma was een samenwerkingsverband van het ministerie van Economische Zaken, het ministerie van Binnenlandse Zaken, Netbeheer Nederland, TKI Urban Energy en TKI ClickNL. Binnen het programma is de Smart Energy Cities aanpak ontwikkeld die gemeenten helpt om wijken vanuit een integrale blik aardgasvrij te maken. Na zeven jaar te hebben geleerd loopt het programma van Smart Energy Cities af. Een integrale procesaanpak is het resultaat. Als gevolg hiervan gaat de opgedane kennis en ervaring gaat niet verloren, deze worden geborgd in het Wijkkompas.
Wijkkompas
Het Wijkkompas is een instrument dat gemeenten houvast en ook inzicht biedt bij het uitvoeren van de wijkaanpak. Het Wijkkompas helpt alle partners overzicht te houden en maakt het toewerken naar een Wijkuitvoeringsplan overzichtelijker. Daarnaast biedt het ruimte om ervaringen te delen.
Kortom, hiermee draagt het Wijkkompas bij aan de plannen uit het Klimaatakkoord. Hierin is afgesproken dat de transitie in de gebouwde omgeving via een wijkgerichte aanpak wordt uitgevoerd. Gemeenten krijgen hierbij de regierol. De wijkaanpak moet opgeschaald worden, zodat in 2050 alle 7 miljoen huizen en 1 miljoen gebouwen verduurzaamd zijn.
Wijkkompas in ontwikkeling
Het Wijkkompas is nu volop in ontwikkeling. Men zoekt naar verrijking met praktijkvoorbeelden en inzichten van ervaren procesbegeleiders, die actief gewerkt hebben aan de verduurzaming van wijken. Professionals – bekend met een of beide instrumenten – hebben tijdens een synthesebijeenkomst kennis en ervaringen uitgewisseld om dit te bewerkstelligen.
Integrale aanpak
Michiel van der Vight (destijds innovatiecoach bij Smart Energy Cities) presenteerde tijdens deze sessie het Smart Energy Cities model. Als integrale aanpak die streeft naar energie-efficiënte wijken, erkent dit model dat twee benaderingen parallel lopen:
- een sociaal/maatschappelijk traject over bewoners, woonwensen en leefbaarheid en een,
- technisch/economisch traject over energie-oplossingen, betaalbaarheid en praktische uitvoering.
Praktijkervaring van innovatiecoaches en creative producers met 16 wijkaanpakken in 16 steden waren voeding om de fases en essentiële stappen te identificeren die in elke wijkaanpak doorlopen worden.
Navigeren naar een gasloze wijk
Klaas Vegter is programmamanager wijkgerichte aanpak bij Stroomversnelling. Hij liet zien hoe het Wijkkompas gemeenten ondersteunt om de opschaling van de wijkaanpak te realiseren. Daarnaast werden belanghebbenden in de wijk vertegenwoordigd door 14 verschillende partners. Samen met hen is een instrument ontworpen dat de gemeente en andere stakeholders inzicht geeft in de belangrijkste beslismomenten en wat er in elke fase van de wijkaanpak aan bod komt. Dit gebeurt met een integrale blik. Hierdoor kunnen wijken (meer) zelfstandig navigeren naar een aardgasvrije wijk. Ook biedt het een gemeenschappelijke taal voor de belanghebbenden die samen dit traject in gaan.
Aanbevelingen
Na de presentatie van beide initiatieven is kennis en ervaringen uitgewisseld. Dit leverde diverse aanbevelingen op voor het Wijkkompas. Om het instrument op de juiste manier toe te passen, zullen er naast een online platform ook trainingen en andere handvatten nodig zijn, adviseerden de aanwezigen. Ook is de aanbeveling om aansluiting te zoeken bij initiatieven die gemeenten en andere stakeholders bij elkaar brengen, of dit zelf regionaal te organiseren.
Aan de slag met het Wijkkompas
Stroomversnelling lanceert Het Wijkkompas in juni. Daarom zoekt het Wijkkompas tien gemeenten die vanaf april met het Wijkkompas aan de slag gaan in een concrete wijkaanpak. Voor meer informatie hierover en/of aanmeldingen kunt u terecht bij Lisa van Welie, via lvwelie@energielinq.nl