De transitie naar aardgasvrije wijken betekent een complexe opgave voor alle betrokken partijen. Dat geldt zeker voor de gemeentes die in het Klimaatakkoord de regierol toegewezen hebben gekregen. Het Wijkkompas biedt een handige navigatietool om dit proces in goede banen te leiden. Een tiental gemeentes gaat binnenkort de tool testen. Het traject bestaat onder andere uit trainingen en workshops.
Hoe ze dat gaat helpen? Floris van Proosdij, adviseur energietransitie bij adviesbureau APPM, partner van Stroomversnelling en verantwoordelijk voor de trainingen van het Wijkkompas, licht alvast een tipje van de sluier op.
Samenwerking en regierol gemeente
‘Om de wijktransitie tot een succes te maken is het van essentieel belang dat alle belanghebbenden in de wijk nauw samenwerken. Naast de gemeente zijn dit woningcorporaties, netbeheerders, vastgoedeigenaren, particuliere woningverhuurders en bewoners, bijvoorbeeld verenigd in bewonersgroepen. Alle deelbelangen in de wijktransitie zijn daarmee vertegenwoordigd. Samen moeten zij tot een besluit komen over het te verkiezen alternatieve fossielvrije energiesysteem.’
Kostenbesparing en efficiency
Met zoveel belanghebbende partijen is de wijktransitie een ingewikkeld proces. Floris: ‘Het Wijkkompas is een hulpmiddel dat ervoor zorgt dat de gemeentes niet allemaal opnieuw het wiel hoeven uit te vinden. Alle betrokken partijen die betrokken zijn bij zo’n wijktransitie ontwikkelen mee. Vóór en dóór partijen dus. Via de Wijkkompas trainingen en workshops leren ze niet alleen met behulp van allerlei diensten op een slimme manier werken aan aardgasvrije en duurzame wijken. Ze kunnen ze ook van elkaar leren, zodat je steeds efficiënter en tegen lagere kosten kunt werken. Dit levert uiteindelijk een kostenbesparing op voor de hele samenleving!’
Testfase en Wijkkompas trainingen
Binnenkort hoopt het Wijkkompas met 10 gemeenten het instrument in een wijkaanpak toe te kunnen passen. Deze gemeenten gaan met de eerste versie van het online platform aan de slag. Maar daar blijft het wat Van Proosdij betreft niet bij. ‘De Wijkkompas-methode omvat allerlei diensten. Maar om die website zo goed mogelijk te benutten zullen de deelnemende gemeenten aan de hand worden genomen in de vorm van allerlei Wijkkompas trainingen en workshops.’
De bedoeling van het Wijkplan is volgens Van Proosdij ‘dat het al die betrokkenen partijen handvatten biedt. Zoals: welke fases kom je tegen en welke belangen spelen er bij zo’n wijktransitie? Dat houdt ook checkmomenten in: houden we wel rekening met alle belangen? Door het benoemen van al die belangen help je de projectleiders om die verschillende belangen in de wijk niet uit het oog te verliezen. Tenslotte kent elke wijkaanpak zogenaamde knooppunten: essentiële beslismomenten die je tegenkomt om tot een aardgasvrije wijk te komen. Zoals het gesprek aangaan met belangenbehartigers in de wijk om tot een weloverwogen keuze te komen die door iedereen wordt gedragen.
Expertise en ervaringen delen
Als onderdeel van de Wijkkompas trainingen zullen op een later moment terugkomtrainingen worden georganiseerd. Daarin zal ruimte worden geboden voor verdiepende sessies, waarin experts hun kennis en ervaringen met deelnemers delen over allerlei kwesties. Van Proosdij: ‘Burgerparticipatie is zo’n belangrijk issue: hoe betrek je bewoners bij de energietransitie in hun wijk? Je kunt daarvoor mensen uitnodigen uit de praktijk, maar ook van kennisinstituten, die reeds ervaring hebben met vergelijkbare zaken. Zoals de inrichting van wijken, gebiedsontwikkeling of een wijkagenda opstellen.’
Waarom dit alles gemeenten, maar ook de andere deelnemende partijen gaat helpen om de wijktransitie vorm te geven? Van Proosdij: ‘Wat je nu nog vaak ziet is dat de gemeente een ambities formuleert en vervolgens iedereen met de handen in het haar zit. Zo’n tool helpt alle bij de wijktransitie betrokken partijen grip te krijgen. Het biedt ze overzicht: dit zijn de stappen die je moet zetten en dit zijn de belangen waar je allemaal rekening mee moet houden. Het is simpel gezegd een navigatiesysteem voor de wijktransitie. Daar komt de naam ‘Wijkkompas’ ook vandaan.’